اسامی زیر برخی از مواد نگهدارنده رایج میباشد که در صنایع غذایی و دارویی اعم از شربتهای دارویی، آبمیوهها، نوشابهها و... مورداستفاده قرارمیگیرد. بنزوات سدیم، نیترات سدیم، نیتریت سدیم، سولفیتها، دیاکسید گوگرد، سدیم بی سولفات و پتاسیم بی سولفات، فرمالدئید، گلوتارالدئید و اتانول ناتامایسین، نایسین، سوربات پتاسیم، دی استات سدیم، متابی سولفیت سدیم، متابی سولفیت سدیم. تحقیقات نشان میدهد که مادهای به نام نیترات بعد از خوردن در معده تبدیل به نیتروزامین میشود که مادهای سرطانزاست و در اکثر غذاهایی که دارای مواد افزودنی نگهدارنده هستند بهکاربرده میشود. مواد نگهدارنده در لوازم آرایشی بهداشتی اعم از صابونها، شامپوها، رژ لب و...بسیار خطرناک است. این مواد بهراحتی از طریق پوست جذب میشوند و عوارض بسیار خطرناکی دارند. دنبال کردن پارابن ها، کار دشواری است زیرا آنها با نام های بسیاری وجود دارند. بنابراین اول برچسب را بررسی کنید. درلیست مواد تشکیلدهنده به دنبال یکی از این اصطلاحات باشید متیل پارابن، اتیل پارابن، پروپیل پارابن، بوتیل پارابن،بنزیل پاراهیدروکسی بنزوییک اسید، متیل پاراهیدروکسی بنزوییک اسید، اتیل پاراهیدروکسی بنزوییک اسید، پروپیلپاراهیدروکسی بنزوییک اسید، بوتیل پاراهیدروکسی بنزوییک اسید، پاراهیدروکسی بنزوییک اسید و پاراهیدروکسی بنزوات.
همه اینها اشکال مختلف پارابن هستند.
شرکتهای آرایشی طبق قانون، ملزم به لیست کردن مواد تشکیلدهندهشان روی برچسبهای محصولاتشان هستند.تنها عطرها ازاین کار معاف هستند. پارابن ها بعنوان نگهدارنده در برخی از غذاها، داروها و محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده میشود. برخی از انواع پارابن ها شامل اتیل، متیل، پروپیل، بوتیل پارابن همچنین بنزوات سدیم است. در برخی از کرم های ضدآفتاب و شامپوها که حاوی پارابن هستند موارد درماتیت ها و مشکلات پوستی تماسی شدید گزارششده که علائم آن شامل قرمزی، تورم و التهاب پوست است. ازجمله عوارض خطرناک مواد نگهدارنده پارابن، سرطانزا بودن آن است.
نیترات ها و نیتریت ها:
بهعنوان نگهدارنده بخصوص در فرآوردههای گوشتی (گوشت و آبزیان بستهبندی، سوسیس و کالباس و ...) استفاده میشوند و از مسمومیت کشنده بوتولیسم جلوگیری میکنند موجب بهبود طعم و رنگ میشوند اما سرطانزایی نیتریت اثباتشده، مصرف این مواد همچنین موجب بروز سردرد و کهیر در برخی افراد میشوند.
تحقیقات نشان میدهد که مادهای به نام نیترات بعد از خوردن در معده تبدیل به نیتروزامین میشود که مادهای سرطانزاست و در اکثر غذاهایی که دارای مواد افزودنی نگهدارنده هستند بهکاربرده میشود.
درحالیکه نیتراتها و نیتریتها که سالها در صنایع غذائی برای جلوگیری از فساد مواد غذائی و تولید رنگ به کار میرفتند، از ۱۹۶۰ به دنبال مسمومیت کبدی حیوانات اهلی تغذیهشده با پودر ماهی کنسرو شدهٔ محتوی مقدار زیادی نیتریت سدیم، خطر استفاده از این مواد آشکار شد.
در ۱۹۷۰، سازمان غذا و داروی آمریکا در تلاش بود استفاده از نیتریت در فرآوردهها را ممنوع کند که به دلایلی مختلفی امکانپذیر نشد و متأسفانه اکنون این ترکیب بهصورت قانونی استفاده میشود.
نیتریتها به علت فعالیت شیمیائی مواد سمی و خطرناکی هستند که در سنتز نیتروزآمین ها شرکت دارند. با توجه به خطرات سرطان زائی نیتروزآمین ها، تحقیقات بسیاری دربارهٔ کاربرد و مقدار نیترات و نیتریت مصرفی در مواد غذائی انجامشده است.
این بررسیها نشان میدهد که بیش از ۹۰ درصد از ۳۰۰ ترکیب نیتروز آزمایششده در حیوانات آزمایشگاهی باعث بروز سرطان شدهاند. بنزوات بهعنوان نگهدارنده در ترکیب برخی از محصولات مثل انواع کیک و کلوچه، غلات، سسها، آبنبات، کره گیاهی (مارگارین) و برخی از روغنها استفاده میشوند. دقت کنید: تنها راه جلوگیری از عوارض مصرف این مواد اجتناب از مصرف آنهاست.
بنزوات سدیم و بنز وات پتاسیم در ترکیب با اسید آسکوربیک (ویتامین ث، E۳۰۰) تولید بنزن میکنند، که یک سرطانزای شناختهشده است.