در یکی دو دهه اخیر، آنچه به عنوان ظروف رویی، ساخته و عرضه میشود، در واقع از جنس آلومینیوم است؛امروزه بازار ظروف از آلومینیوم و به ویژه آلومینیوم فشرده اشباع شده به طوری که بیش از نیمی از ظروف پختوپز امروزی، آلومینیومی هستند.
ظروف آلومینیومی، در عین سبک بودن، به خوبی گرما را انتقال میدهند.
بعضی مقالات اعلام میکنند که ورود مقدار زیادی از آلومینیوم به بدن(مسمومیت ناشی از آلومینیوم) احتمالا باعث ظهور بیماریهایی مانند یبوست، اختلالات گوارشی، کمخونی شدید، غش، اختلال عملکرد استئوبلاستها و بهدنبال آن اختلال در فرآیند بازسازی و ترمیم استخوانها و بروز بیماریهایی مانند راشیتیسم، استئومالاسی و پوکی استخوان، اختلال در راه رفتن، آلزایمر و حتی کمامی شود اما برای اثبات قطعی این مطالب هنوز مطالعات دیگری لازم است.
بعضی نظریهها نیز مطرح است که جوش آوردن آب در کتریهای آلومینیومی میتواند باعث بروز بیماریهایی همچون زخم معده، کولیت، خشکی دهان، و تغییر رنگ زبانشود.
با استفاده روزانه از ظروف آلومینیومی پوشش داده نشده برای پخت و پز و نگهداری هر روز تقریبا 5/3 میلیگرم آلومینیوم وارد بدن فرد میشود؛ مسلماً این مقدار با طولانی شدن زمان پخت غذا و پخت یا نگهداری سبزیجات برگی شکل و غذاهای اسیدی یا نمکی همچون گوجه فرنگی، مرکبات، ریواس، سرکه، آبلیمو و آبغوره تشدید هم میشود.
البته تنها راه ورود آلومینیوم به بدن، از طریق غذا و آب نبوده بلکه مصرف برخی داروها نیز مقادیری از این فلز را به بدن وارد میسازند؛ به عنوان مثال یک قرص آنتی اسید حاوی 50 میلیگرم و یک قرص آسپیرین حاوی ۲۰-۱۰ میلیگرم آلومینیوم است؛ این موضوع به قدری مورد توجه قرار گرفته که حتی برخی معتقدند کسانی که دارای سابقه فامیلی آلزایمر هستند، بهتر است از خمیر دندانها و داروهای حاوی آلومینیوم نیز استفاده نکنند.
بااینحال تاکنون گزارشی از بروز علائم مسمومیت آلومینیومی در اثر مصرف مواد غذایی ارائه نشده است و این مسمومیت تنها در بیمارانی که دچار نارسایی مزمن کلیه بوده و دیالیز میشوند، گزارششده است؛ سازمان بهداشت جهانی برآورد کرده که بزرگسالان احتمالاً میتوانند بیشتر از ۵۰ میلیگرم آلومینیوم را در روز بدون هیچگونه عوارض ظاهری به بدن خود وارد کنند.
احتیاطات استفاده از ظروف آلومینیومی
ازآنجاکه هنوز دلایل و مستندات علمی مبنی بر نیاز بدن انسان به آلومینیوم گزارش نشده است احتیاط در استفاده از ظروف آلومینیومی عاقلانه به نظر میرسد؛ بنابراین:
۱- اگر مجبور به استفاده از این ظروف هستید؛ تا حد امکان از ظروف آلومینیومی بدون پوشش برای پخت یا نگهداری مواد غذایی استفاده نکنید؛ این پوششها (و ازجمله پوشش تفلونی)از تماس سطح فلزی ظرف با ماده غذایی و درنتیجه ورود آلومینیوم به داخل ماده غذایی جلوگیری میکنند.
۲- پختن غذاهای اسیدی یا قلیایی در این ظروف موجب تغییر رنگ و سیاه شدن آنها میشود همچنین نگهداری آب و محلولهای دارای املاح زیاد نیز این امر را موجب میشوند؛ این لایه تیرهرنگ اگرچه ظاهراً بر کیفیت ماده غذایی تأثیری ندارد ولی ممکن است ورود آلومینیوم را به مواد غذایی تسریع و تسهیل کند؛ امروزه اغلب افرادی که از این ظروف استفاده میکنند، لایه تیره مذکور را با ساییدن از بین میبرند، برای برطرف کردن این لایه، غوطهور کردن ظرف در محلول آبلیمو و یا سرکه مفید خواهد بود.
حتی در صورت عدم پخت غذاهای اسیدی و قلیایی، پس از مدتی که ممکن است بر اساس نوع بهکارگیری از چند هفته تا چند ماه به طول بیانجامد، این تغییر رنگ ایجاد شود؛ دلیل عمده این حالت، جوشاندن آب درون این ظروف است که بهطورمعمول با ورود فلز آلومینیوم به داخل ماده غذایی و آب همراه است.
۳- بهتر است از ظروف آلومینیومی برای سرخ کردن غذا و نگهداری روغن استفاده نشود زیرا نمک بهکاررفته در غذا باعث تخریب ظروف آلومینیومی شده، سبب نفوذ آلومینیوم به درون روغن میشود که مسمومیتزاست.
۴- چنانکه گفتیم نتایج بررسی عناصر سنگین و سمی ناشی از فلزات مورداستفاده در ساخت ظروف آشپزخانه نشان داده که هر چه مدتزمان پخت بیشتر شود، میزان یونهای آزادشده نیز افزایش مییابد لذا در صورت استفاده از ظروف آلومینیومی، بهتر است از این ظروف برای پخت غذاهایی که زمان پخت کمتری نیاز دارند، استفاده شود.